Duurzaamheid

Duurzaamheid heeft een nadrukkelijke plaats gekregen in onze strategie als criterium in onze afwegingen. Als ziekenhuis voelen we ons medeverantwoordelijk voor een verantwoord en duurzaam gebruik van energie en materialen. Daarnaast hebben we ook preventie en het werken aan een betere gezondheid van de inwoners in ons werkgebied in onze strategie opgenomen. Ook dit zijn belangrijke elementen van duurzaamheid.

 

In dit hoofdstuk doen we verslag van onze activiteiten en impact op het gebied van duurzaamheid.  De komende jaren zullen we onze rapportage meer gaan inrichten en uitbouwen naar het voorbeeld van de Corporate Sustainability Reporting Directive: een Europese richtlijn die voor bepaalde categorieën bedrijven een duurzaamheidsrapportage voorschrijft met betrekking tot drie hoofdthema’s: milieu, sociaal en bestuur. Die rapportage gaat over zowel de impact van duurzaamheidsfactoren op de organisatie als over de impact van de organisatie op de omgeving: keten, mens, milieu en dier. St Jansdal valt overigens niet onder de categorieën bedrijven waarvoor deze rapportage verplicht is.

Greendeal en duurzaamheidsagenda

Greendeal en duurzaamheidsagenda

Eind 2023 heeft St Jansdal de Green Deal 3.0 ondertekend, samen met Medicamus en de zorggroep Noord West Veluwe. Hiermee sluit Ziekenhuis St Jansdal zich bij de landelijke duurzaamheidsdoelen. Persbericht ondertekening Green Deal 3.0

 

De doelstellingen beschreven in de Green Deal 3.0 zijn onderverdeeld in 5 thema’s:

  1. Meer inzet op gezondheidsbevordering, om zowel patiënt/cliënt als medewerker in de zorg langer in goede gezondheid te houden.
  2. Meer kennis en bewustwording over de klimaat- en milieu-impact van zorg en over de impact van klimaat en milieu op gezondheid.
  3. 55% minder CO2-uitstoot in 2030 t.o.v. 2016 en klimaatneutraal in 2050.
  4. 50% minder primair grondstoffenverbruik in 2030 ten opzichte van 2016 en maximaal circulaire zorg in 2050.
  5. Verminderen van de milieubelasting van medicatie(gebruik).

 

Deze vijf thema’s dienen als kapstok voor ons duurzaamheidsbeleid. In het najaar van 2023 hebben we een uitgebreide uitvoeringsagenda voor onze duurzaamheidsdoelen vastgesteld.

Bewustwording

We schenken bij St Jansdal volop aandacht aan bewustwording. Je computerscherm uitzetten en het licht uitdoen: het zijn kleine dingen waarmee we toch verschil kunnen maken. Ons eigen gedrag is veruit de grootste component in het kunnen bereiken van de klimaatdoelstellingen. Daarmee zijn we zelf onze grootste troef. We zijn in de winter gestart met de campagne: ‘doe alsof je thuis bent’ om duurzaam om te gaan met energie. Deze campagne is in de zomer doorgezet. Dit heeft 10% elektriciteit besparing opgeleverd, vooral door apparatuur uit of laag te zetten wanneer ze niet worden gebruikt.

We hebben ook meegewerkt aan een digitale rondleiding om zowel eigen medewerkers als collega’s in het land te inspireren.
Bekijk hier de digitale rondleiding duurzaamheid.

 

We doen dit alles met de grote groep ambassadeurs die zich elke dag, ondanks uitdagingen met personeel en roosters, met verve inzetten om duurzaamheid mee te nemen in hun werk en daarbij hun collega’s enthousiasmeren. Onder het mom van ’Dit doen wij, wat doe jij?’ verduurzamen we samen het St Jansdal.

 

Duurzame voeding

Bepaalde duurzaamheidsmaatregelen zijn direct merkbaar voor onze medewerkers. Zo is het aanbod van maaltijden in het personeelsrestaurant drastisch veranderd en hebben we ons aangesloten bij het actieprogramma ‘Goede zorg proef je’ van de Alliantie Voeding in de Zorg. In 2023 hebben we maar liefst 65% minder voedsel verspild, wat neerkomt op een jaarlijkse besparing van 1.167 kg en 8.166 euro. Lees hier het artikel St Jansdal verspilt 65% minder voedsel met het programma Gelderland van Morgen!

 

Ook voor patiënten hebben we een vernieuwd voedingsconcept geïntroduceerd. Onze menu’s zijn aangepast aan de behoeften van de patiënt. We streven naar een gevarieerd aanbod met meerdere maaltijdmomenten. We werken daarin nauw samen met onze diëtisten. Met de GPS-methode (Geur, Prikkeling, Smaak) prikkelen we de zintuigen door te werken met kruiden en toppings. Zo willen we patiënten, ook degenen met smaakverlies, weer plezier laten beleven aan de eetmomenten. Ook hebben we een patiënten portaal gelanceerd, waarmee patiënten zelf hun maaltijden kunnen kiezen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) betekent dat we bij de keuzes die we maken zoveel mogelijk rekening houden met mens, milieu en maatschappij. St Jansdal spant zich hiervoor in. De zorg voor het milieu komt zoveel mogelijk in alle belangrijke aspecten en effecten van de bedrijfsvoering tot uiting:

 

  • Het opnemen en naleven van wettelijke voorschriften en richtlijnen;
  • Streven naar een circulaire economie;
  • Beperken van energie- en waterverbruik;
  • Vermindering en verantwoord gebruik van milieubelastende stoffen

 

Binnen de afdeling Bouw & Huisvesting is de C02-reductietool opgeleverd. Ook is een start gemaakt met het centraal opzetten van het (Duurzaam)Meerjarenonderhoudsplan (D)MJOP. Voor een aantal gebouwonderdelen onderzoeken we de mogelijkheden om het grootschalig verduurzamen op te kunnen nemen in de uitvoering van het Masterplan (bouw).

 

Om uitvoering te geven aan de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) voeren we maatregelen uit om te verduurzamen: zoals de vervanging van oude verlichting door LED-verlichting en het aanpassen van de installatie onderdelen. Er is aantoonbaar minder energie verbruikt. Ook in 2023 hadden we een lager gasverbruik door het zachte klimaat en zorgden de maatregelen van de afgelopen jaren (aanpassingen in de techniek en het optimaliseren van (ventilatie)instellingen) voor een lager electra gebruik. In de onderstaande tabel ziet u onze cijfers.

 

De toename in papier en karton heeft te maken met het beter scheiden van afvalstromen. Het bedrijfsafval is met 1,8% afgenomen, doordat het incontinentiemateriaal wordt gescheiden en door het wegvallen van afval van onze koffiemachines. De koffie machines zijn vervangen door machines die geen afval produceren. Bouwafval wordt tegenwoordig ook apart ingezameld.

 

Het gasverbruik in 2023 is ten opzichte van 2022 met 8,5% gedaald. Dit komt onder meer door het gunstige klimaat met een warme en droge zomer en een milde winter. Ook speelt mee dat een deel van het ziekenhuis ‘all electric’ is geworden. Hierdoor zien we een geringe verbetering, ondanks alle maatregelen voor besparing op electra. De waterbesparing komt voornamelijk door minder inzet van de koeltorens dan in de warme zomer van 2023.

 

2022 is de geschiedenis ingegaan als het jaar met de meeste zonuren (2233). In 2023 waren deze zonuren aanzienlijk minder (1913) vergeleken met het jaar daarvoor.

 

Milieuthermometer zorg 6.0

In het eerste kwartaal van 2023 is het ziekenhuis opnieuw gekeurd voor de Milieuthermometer Zorg, niveau zilver. Meedoen aan de Milieuthermometer Zorg betekent het aanpakken van nuttige milieumaatregelen. Deze keer was de toetsing op basis van de nieuwste norm 6.0. De herkeuring werd succesvol afgerond met slechts een klein aantal verbeterpunten. De auditor was positief over de organisatie.

Milieuwetgeving; vergunningen en periodieke inspecties

St Jansdal blijft zich inspannen om te voldoen aan de wet- en regelgeving op milieugebied. De constante groei van St Jansdal betekent dat we onze bedrijfsvoering voortdurend aanpassen. Voor St Jansdal geldt onder meer de volgende wetgeving & vergunningen:

 

  • Het Activiteitenbesluit en diverse Omgevingsvergunningen Wet Milieubeheer
  • Vergunning Wet verontreiniging oppervlaktewater
  • Vergunning Kernenergiewet voor St Jansdal (gebruik van radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende apparatuur)
  • Vergunning Grondwaterwet (onttrekken en filteren van grondwater voor de ondergrondse energieopslag)
  • Verklaringen vloeistofdichte vloeren: opslagruimte
  • Gevaarlijke afvalstoffen, voorraadruimte apotheek
  • Wet geluidshinder
  • Wet op waterhuishouding
  • Flora en Fauna wet (in verband met vleermuizen)

 

Er vinden regelmatig controles, audits en inspecties plaats, waarmee getoetst wordt of we voldoende aan deze vergunningen. Interne controles door het ziekenhuis zelf en externe inspecties die  vergunningverlenende instanties uitvoeren. Bij een milieu-inspectie van de Omgevingsdienst uitgevoerd in februari 2023 zijn geen overtredingen geconstateerd.

Energiebeleid

St Jansdal maakt gebruik van een energiemonitoring- en gebouwbeheerssysteem. We verfijnen onze monitoring steeds meer door het plaatsen van tussenmeters. Daarmee krijgen we het energieverbruik, de relevante kosten en besparingsmogelijkheden steeds beter in beeld. De systemen analyseren de data en genereren rapportages. Omdat we de energiewaardes voortdurend monitoren is het mogelijk om de processen vroegtijdig bij te sturen bij mogelijke afwijkingen. Op die manier bewaken we ook het rendement. Hierdoor zijn ook de mogelijkheden voor besparingen inzichtelijk en kunnen we die waar mogelijk direct doorvoeren.

Energievoorziening en –efficiency projecten St Jansdal

Energievoorziening en –efficiency projecten St Jansdal

Het ziekenhuis produceert een groot deel van de benodigde energie zelf. Hierbij maakt het naast zonnepanelen ook gebruik van twee warmtekrachtkoppels (WKK’s) waardoor het rendement van energieopwekking een stuk hoger ligt dan bij traditionele opwekking. Deze WKK’s produceren zowel warmte als elektra. Omdat deze installatie op bepaalde momenten ‘restwarmte’ genereert is er een warmtecontract afgesloten met de nabijgelegen school Landstede die tegen vergoeding (rest)warmte afneemt.

Koeling

Daarnaast gebruiken we een WKO–installatie (Warmte Koude Opslag). Koelmachines, koeltorens en thermoguards wekken de energie op om het gebouw te verwarmen en te koelen. De installatie is de afgelopen jaren uitgebreid en verduurzaamd. Ook zijn de kloktijden van de luchtbehandelings-installatie geoptimaliseerd. Dat heeft een behoorlijke energiebesparing opgeleverd.

 

Legionella preventie en drinkwater

Als ziekenhuis zijn we alert op legionella. De preventie van legionella is een belangrijke opgave en daarom is er een werkgroep legionella. Deze werkgroep bespreekt op reguliere basis alle zaken die te maken hebben met de preventie van legionella. Afspraken en acties zijn vastgelegd in het (digitale) legionelladossier. Regelmatig doen we preventieve (legionella)metingen. Als de uitkomsten daar aanleiding voor zijn, grijpen we in en vinden acties plaats conform het protocol dat we hebben vastgesteld.

Brandveiligheid & BHV

De brandveiligheid heeft blijvende aandacht. De bouwkundige, installatietechnische en organisatorische brandveiligheid zijn in orde. We houden dit gedurende het jaar bij, doen controles en rapporteren hier jaarlijks over. De lopende vergunningen zijn vernieuwd in 2023 in afstemming met de gemeenten. De Plannen van Eisen (PvE’s) van beide locaties zijn goedgekeurd. In Harderwijk en Lelystad zijn de aangepaste vergunningen verleend. Het Bedrijfshulpverlening (BHV) beleidsplan is bedoeld om een (nood)organisatie in te richten, zodat we bij een (dreigende) noodsituatie tijdig en snel de bedrijfshulpverlening kunnen activeren. Op dit moment heeft St Jansdal 120 BHV’ers, die door interne en externe trainingen geschoold worden en blijven.

 

Voor alle medewerkers zijn er trainingen en oefeningen. Iedere medewerkers van St Jansdal moet tweejaarlijks de instructie “bestrijding kleine brand met kleine blusmiddelen” volgen. Deze training vindt intern plaats. Daarnaast krijgen alle afdelingen jaarlijks een training door middel van Zoef (dit staat voor ‘zelf oefenen’) in het ontruimen van hun afdeling. Dat doen we met verschillende oefeningen: naast theoretische presentaties doen we ook table-top- en praktische oefeningen.

 

Risico-Inventarisatie en Evaluatie

In 2023 is begonnen met het actualiseren van werknemers-gerelateerde risico’s binnen de organisatie. We zijn begonnen met het uitzetten van RI&E-onderzoeken binnen de snijdende zorg, Finance en de Medisch Ondersteunende Diensten. Andere clusters volgen zodra de verhuizing en verbouwingen achter de rug zijn.

 

Gevaarlijke stoffen Beheerssysteem (SOFOS360)

Een van de risico’s die voorkomt in de Arbocatalogus voor de zorg zijn gevaren gerelateerd aan gevaarlijke stoffen. In 2022 heeft de Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een lijst gepubliceerd met de zogeheten CMR-stoffen waar specifieke voorwaarden aan verbonden zijn ter bescherming van werknemers. Deze ontwikkeling en nog andere zijn opgenomen in het Beheersplan Gevaarlijke stoffen 2023-2026 St Jansdal. In verband met de vele en snelle ontwikkelingen op het gebied van Arbo- en Milieuwetgeving rondom gevaarlijke stoffen, is de organisatie op zoek gegaan naar een integraal beheerssysteem. Dat hebben wij gevonden in een specifiek software pakket. Eind 2023 is deze software geïnstalleerd en in de eerste helft van 2024 zal de software geïmplementeerd worden.